در تکاپوی تغییر: تجربه های نوآوری مدیران کتابخانه های دانشگاهی در شماری از دانشگاه های ایران

هدف: شناسائی تجربه های نوآوری مدیران کتابخانه های دانشگاهی به منظور دستیابی به شناخت فرآیند نوآوری و کشف مدلی جدید. روش: به خاطر ماهیت اکتشافی این پژوهش، از روش شناسی کیفی استفاده شد. داده ها از طریق مصاحبه نیمه ساختار یافته با 13 مدیر کتابخانة دانشگاهی از 11 دانشگاه ایران در پنج شهر اصفهان، اهواز، تهران، شیراز و مشهد گردآوری شد. تحلیل مصاحبه ها به روش کدگذاری باز، محوری و گزینشی صورت گرفت. یافته ها: اقدامات نوآورانة مدیران کتابخانه های دانشگاهی در یک دسته بندی 10 گانه جا می گیرد؛ شامل تغییرات ساختاری، سیاستی، مدیریتی، فرهنگی، خدماتی، استراتژی، فرآیندی، تکنولوژی، معماری و پرسنلی. مدیران کتابخانه ها خود در درجة اول منشأ نوآوری بوده اند. مدیران به منظور جلب حمایت افراد کلیدی پروژه هایشان را با آنها مطرح می کرده­اند و هر گاه که با موافقت مواجه می­شدند، فرآیند طراحی و برنامه­ریزی آغاز می شد. پس از تدوین استراتژی مدیران وارد مرحلة پیاده سازی طرح ها می شدند. طی اجرای پروژه ها، 7 نوع چالش پیش روی مدیران کتابخانه های دانشگاهی پدیدار می شد. شامل: چالش نیروی انسانی، محیط سازمانی، زیرساختی، محیط خارجی، فردی/ مدیریتی، استراتژی و فکری/ فرهنگی. عمده ترین آنها چالش نیروی انسانی بود. اصالت و ارزش: از بررسی پیشینه ها بر می آید تاکنون پژوهشی در کتابخانه های کشور ما با رویکرد بررسی فرآیند نوآوری انجام نگرفته است. مدل این پژوهش می تواند الگویی برای پیاده سازی یا رونق نوآوری در محیط کتابخانه ها باشد. این مدل منطبق با سایر مدل های موجود در ادبیات مدیریت تغییر و نوآوری است، با این تفاوت که ترتیب مراحل پیاده سازی پروژه های نوآوری با هم تفاوت می کند و نیز در مدل حاضر به چالش های حین اجرا توجه شده است.